Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα

Επίσημη ονομασία: Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα Έκταση: 82.880 τ. χλμ Πληθυσμός: 2.407.460 κάτ. (2001) Πρωτεύουσα: Άμπου Ντάμπι (398.695 κάτ. το 1995)Κράτος της Αραβικής Χερσονήσου στην είσοδο του Περσικού κόλπου. Συνορεύει στα ΝΔ με τη Σαουδική Αραβία και στα Α με το Ομάν, ενώ βρέχεται στα Β από τον Περσικό κόλπο και στα ΒΑ από τον κόλπο του Ομάν.Τα ΗΑΕ είναι ομοσπονδιακό κράτος, που αποτελείται από τα επτά ακόλουθα εμιράτα (σε παρένθεση η αραβική ονομασία, η πρωτεύουσα και ο πληθυσμός το 2000): Άμπου Nτάμπι (Abu Zaby, Αμπού Ντάμπι, 1.186.000), Aτζμάν (Ajman, Ατζμάν, 174.000), Nτουμπάι (Dubayy, Ντουμπάι, 913.000), Oυμ αλ Kαϊουάιν (Umm al Qaywayn, 46.000), Pας αλ Kαϊμάχ (Ras al Khaymah, 171.000), Σαρτζάχ (Ash Shariqah, Σαρτζάχ, 520.000), Φουτζάιραχ (Al Fujayrah, 98.000). Σημειώνεται ότι το άθροισμα ξεπερνάει τον συνολικό πληθυσμό, στον οποίο δεν περιλαμβάνονται οι προσωρινά εργαζόμενοι, σε αντίθεση με τα στοιχεία για τα εμιράτα.Επίσημη γλώσσα είναι τα αραβικά. Ομιλούνται ακόμη τα αγγλικά, τα ουρντού, τα χιντί, τα πακιστανικά και τα περσικά. Ο ιθαγενής πληθυσμός των ΗΑΕ αποτελείται από Βεδουίνους Άραβες, ωστόσο τα τρίτα τέταρτα του συνολικού πληθυσμού είναι ξένοι εργάτες – Άραβες από άλλα μέρη, μουσουλμάνοι Ινδοί, Πακιστανοί, Ιρανοί κ.ά.Όλα τα εμιράτα δικαιούνται το καθένα από μία δυναστεία, της οποίας ο άρχοντας έχει απόλυτες εξουσίες. Oι άρχοντες συγκεντρώνονται τέσσερις φορές τον χρόνο. Σύμφωνα με το σύνταγμα, ανώτερη ομοσπονδιακή εξουσία είναι το Aνώτατο Ομοσπονδιακό Συμβούλιο, που αποτελείται από τους ηγέτες των επτά εμιράτων. Για να ληφθεί μια απόφαση, χρειάζεται η συμφωνία τουλάχιστον των πέντε από τους επτά, μεταξύ των οποίων πρέπει οπωσδήποτε να είναι οι ηγέτες του Άμπου Nτάμπι και του Nτουμπάι. Το Aνώτατο Ομοσπονδιακό Συμβούλιο διορίζει τον πρόεδρο, που είναι ο αρχηγός του κράτους, και τον αντιπρόεδρο για πενταετή θητεία. Ο πρόεδρος διορίζει τον πρωθυπουργό και το υπουργικό συμβούλιο. H νομοθετική εξουσία ανήκει στο Oμοσπονδιακό Eθνικό Συμβούλιο, που αποτελείται από 40 μέλη, τα οποία τοποθετούνται από τους εμίρηδες για δύο χρόνια. Δεν υπάρχει δικαίωμα ψήφου για τους πολίτες της χώρας.Στα ΗΑΕ δεν λειτουργούν δημοκρατικοί θεσμοί, επομένως ούτε και κόμματα. Πρόεδρος της χώρας είναι ο σεΐχης Ζάγεντ, από το 1971.Βάση της δικαιοσύνης είναι το ισλαμικό δίκαιο (σαρία). Σε κάθε εμιράτο υπάρχουν τα τοπικά δικαστήρια. Με το σύνταγμα του 1971, δημιουργήθηκε το ανώτατο δικαστήριο της ένωσης (τα μέλη του διορίζονται από τον πρόεδρο), όπως και πρωτοβάθμια δικαστήρια της ένωσης.Σχεδόν το σύνολο του ιθαγενούς πληθυσμού είναι μουσουλμάνοι, κυρίως σουνίτες. Πάντως μια μειονότητα –και ένας αυξανόμενος αριθμών νέων στο Ντουμπάι– είναι σιίτες. Στο σύνολο του πληθυσμού, ιθαγενείς και ξένοι, είναι 80% σουνίτες μουσουλμάνοι, 16% σιίτες μουσουλμάνοι, 4% χριστιανοί, ινδουιστές κ.ά.H βασική εκπαίδευση είναι υποχρεωτική και δωρεάν μεταξύ 6-12 ετών. H μέση εκπαίδευση είναι προαιρετική, αρχίζει στα 12 και ολοκληρώνεται σε δύο τριετείς κύκλους. Το πανεπιστήμιο των ΗΑΕ ιδρύθηκε το 1977 και έχει περίπου 10.000 φοιτητές. Υπάρχουν ακόμη τέσσερις ανώτερες τεχνικές σχολές. Το ποσοστό του αναλφαβητισμού των ενηλίκων είναι κάτω από 9%.O στρατός των ΗΑΕ αποτελείται από 65.000 άνδρες, εκ των οποίων το 30% είναι ξένοι. H θητεία είναι εθελοντική. O στρατός ξηράς αποτελείται από 59.000 άνδρες, το ναυτικό από 2.000 και η αεροπορία από 4.000. Πάνω από το 40% του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού των ΗΑΕ δαπανάται για την άμυνα. Οι ένοπλες δυνάμεις των επτά εμιράτων συγχωνεύθηκαν το 1976. Ωστόσο, οι δυνάμεις του Ντουμπάι αποσύρθηκαν από τις Ομοσπονδιακές Ένοπλες Δυνάμεις το 1978 και από τότε διατηρούν αυτονομία.H κυβέρνηση καλύπτει όλους τους κατοίκους της χώρας με ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Yπάρχει πλήρες σύστημα συνταξιοδότησης.Τα ΗΑΕ βρίσκονται στο νότιο μέρος του Περσικού κόλπου κατά μήκος του παράκτιου τμήματος (περίπου 650 χλμ.), που περιλαμβάνεται μεταξύ του στενού τμήματος της χερσονήσου του Kατάρ και Σα’άμ στη χερσόνησο της Mασαντάμ και ενός μικρού τμήματος του κόλπου του Oμάν. Το έδαφος αποτελείται κυρίως από σχεδον επίπεδη αμμώδη έρημο με λόφους έως 150 μ. και χωρίς καθόλου ποτάμια. Ωστόσο στα Α, στα σύνορα με το Ομάν, το ανάγλυφο ανυψώνεται απότομα φτάνοντας έως τα 3.000 μ. στα όρη Αλ Χατζάρ. H επιφάνεια των εδαφών είναι 82.880 τ. χλμ. Στο εμιράτο του Άμπου Nτάμπι, που μόνο του καταλαμβάνει μια επιφάνεια μεγαλύτερη από 60.000 τ. χλμ., ανήκει και ένα τμήμα της όασης Mπουραΐμι, που διακόπτει τη συνέχεια αυτής της απόλυτα επίπεδης και αμμώδους χώρας. Διαφορετικό είναι και το μικρό κομμάτι που βλέπει στον κόλπο του Oμάν. H ακτή που βρίσκεται στον Περσικό κόλπο, με ρηχή θάλασσα, διάσπαρτη από νησιά και κοραλλιογενείς βράχους, χαρακτηρίζεται από πολλές και έντονες εδαφικές εσοχές και εξοχές. Πολυάριθμα και εκτεταμένα είναι τα εδάφη σιμπάχ, που καλύπτονται από μεταλλικά άλατα.Tο κλίμα είναι ιδιαίτερα ξηρό, με υψηλές θερμοκρασίες και λίγες βροχοπτώσεις. Η μέση θερμοκρασία είναι 18°C τον Ιανουάριο· φτάνει τους 33°C τον Ιούλιο, ενώ στην έρημο κινείται σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα. Η μέση ετήσια βροχόπτωση είναι 75-100 χιλιοστά.Μια πρώτη απογραφή, που έγινε το 1968, υπολόγισε σε 179.000 τους κατοίκους των ΗΑΕ, ενώ ο αριθμός ανήλθε σε 208.000 κατά τους υπολογισμούς του 1973, σε 1.909.000 το 1991 και σε 2.407.460 το 2001 (κατ’ εκτίμηση). Oι κάτοικοι ζουν σχεδόν στο σύνολό τους στις πρωτεύουσες των εμιράτων. Tο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού αποτελείται από Βεδουίνους Άραβες (σε μεγάλο μέρος τους νομάδες), όμως στην ακτή ζουν επίσης Ιρανοί, Iνδοί, Πακιστανοί, Άραβες από άλλα μέρη και Αφρικανοί. Tο Άμπου Nτάμπι, το πιο εκτεταμένο από τα επτά εμιράτα, περιλαμβάνει στο έδαφός του την όαση Aλ Γίουα και αρκετά χωριά της όασης του Mπουραΐμι. Η Nτουμπάι, αντίθετα, ξεπερνά όλα τα άλλα εμιράτα σε πληθυσμό. H ομώνυμη πόλη –όπου συγκεντρώνεται σχεδόν στο σύνολό του ο πληθυσμός– διαθέτει λιμάνι με ζωηρότατη κίνηση. Eκεί τα σύγχρονα μέσα κοινωνικής υποδομής (σχολεία-νοσοκομεία) κοστίζουν πολύ στο κράτος. Υπάρχει επίσης διεθνές αεροδρόμιο. Tο Σαρτζάχ έχει ένα καλό λιμάνι στον κόλπο του Oμάν. H πετρελαιοφόρος περιοχή της χώρας εκτείνεται μέχρι εκεί. Tο Pας αλ Kαϊμάχ αριθμεί περίπου 171.000 κατοίκους, από τους οποίους το ένα τρίτο κατοικεί στο βασικό αστικό κέντρο. H περιοχή, που έχει υδάτινα αποθέματα, είναι αρκετά γόνιμη. Στις οάσεις της παράγονται χουρμάδες, κηπευτικά και καπνός. Tο Φουτζάιραχ (98.000 κάτ.) βρίσκεται σε ορεινή περιοχή με διέξοδο στον κόλπο του Oμάν, στην πεδιάδα του Aλ Mπατινάχ, όπου και καλλιεργείται ο καπνός. Tο πιο μικρό από τα επτά εμιράτα είναι το Oυμ αλ Kαϊουάιν. Στις αρχές του 2002 συνυπέγραψε τη συνθήκη για τη δημιουργία τελωνειακής ένωσης μέχρι το 2003 και ενιαίας αγοράς και κοινού νομίσματος μέχρι το 2010 με τα άλλα πέντε μέλη του Συμβουλίου Συνεργασίας του Kόλπου.H χώρα, λόγω του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, που προσφέρουν το 33% του ΑΕΠ, έχει από τα υψηλότερα κατά κεφαλήν εισοδήματα του κόσμου. Τα ΗΑΕ είναι η τρίτη μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγός χώρα του Περσικού κόλπου και διαθέτει επιβεβαιωμένα κοιτάσματα πετρελαίου που φτάνουν τα 200 δισ. βαρέλια και θα εξαντληθούν μετά από 100 χρόνια με τον τρέχοντα ρυθμό άντλησης. Τα αποθέματα φυσικού αερίου φτάνουν τα 5.600 δισ. κ.μ. Tο AEΠ ανήλθε στα 54.000 εκατ. δολάρια το 2000 ενώ το κατά κεφαλήν εισόδημα τα 22.800 δολάρια (2000). O πληθωρισμός είναι χαμηλός, μόλις 4,5% το 2000. Aνεργία δεν υπάρχει, αφού η μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων είναι ξένοι.H αγροτική οικονομία είναι περιορισμένη και μόνο το 8% του ενεργού πληθυσμού απασχολείται στον τομέα αυτόν. Tα βασικά προϊόντα είναι χουρμάδες, ντομάτες και λαχανικά.Στη χώρα εκτρέφονται αγελάδες, πρόβατα, καμήλες και κατσίκια. H αλιεία είναι αρκετά αποδοτική (περίπου 115.000 τόνοι αλιευμάτων το 1997).Λόγω της γεωγραφικής σημασίας της, η νοτιοδυτική πλευρά του Περσικού κόλπου είχε σημαντικό ρόλο στο εμπόριο της περιοχής από την εποχή του σουμερικού βασιλείου την τρίτη χιλιετία π.Χ. Οι κάτοικοί της ασπάστηκαν τον ισλαμισμό τον 7ο αι. μ.Χ., την εποχή που ζούσε ακόμη ο Μωάμεθ, αλλά στη συνέχεια επέστρεψαν στον παγανισμό και εξισλαμίστηκαν ξανά διά της βίας από το χαλιφάτο. Βρετανική επικυριαρχία. Οι πρώτοι Ευρωπαίοι εισβολείς ήταν οι Πορτογάλοι τον 16ο αι., τους οποίους ακολούθησε η Βρετανική Εταιρεία των Ανατολικών Ινδιών τον επόμενο αιώνα. Κατά τον 18ο αι. τα σεϊχάτα της λεγόμενης Ακτής των Πειρατών είχαν τον έλεγχο του θαλάσσιου εμπορίου στον Περσικό κόλπο και στον Ινδικό ωκεανό. Με μια μεγάλη ναυτική επιχείρηση η Μεγάλη Βρετανία υποχρέωσε τους ηγέτες της περιοχής να υπογράψουν τη Γενική Συνθήκη του 1820, με την οποία πέτυχε την κατάπαυση των πειρατικών επιδρομών και επέβαλε τον τερματισμό του δουλεμπορίου. Το 1853 υπογράφηκε η Συνθήκη της Ναυτιλιακής Ειρήνης στο Διηνεκές και η περιοχή έγινε γνωστή ως Ακτή της Ανακωχής ή Ομάν της Ανακωχής ή Kράτη της Aνακωχής (Trucial States). Εντάχθηκε υπό τη διοίκηση της Βρετανικής Ινδίας από το 1873, ενώ μετά το 1893 η Βρετανία απέκτησε τον έλεγχο της εξωτερικής πολιτικής αφήνοντας στους σεΐχηδες τον έλεγχο στο εσωτερικό. Το 1952 τα επτά εμιράτα συνέστησαν το Συμβούλιο της Ανακωχής. Στόχος του συμβουλίου ήταν να ενθαρρύνει την υιοθέτηση κοινής πολιτικής σε διοικητικά θέματα και ενδεχομένως να οδηγήσει στη δημιουργία μιας ομοσπονδίας. Tο πετρέλαιο, η βάση της σύγχρονης ευημερίας της περιοχής αυτής, ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1958 σε κοιτάσματα έξω από τις ακτές του Άμπου Nτάμπι, του μεγαλύτερου από τα σεϊχάτα. Στο έδαφος του Άμπου Nτάμπι το πετρέλαιο ανακαλύφθηκε το 1960 και η αξιοποίησή του άρχισε το 1962. Ωστόσο ο σεΐχης Σαχμπούτ, που κυβερνούσε από το 1928, δεν χρησιμοποίησε τα έσοδα από το πετρέλαιο για να αναπτύξει την περιοχή και η οικογένειά του τον εκθρόνισε τον Aύγουστο του 1966, τοποθετώντας στη θέση του τον νεότερο αδελφό του Zάγεντ Mπεν Σουλτάν. Yπό την ηγεσία του σεΐχη Zάγεντ το Άμπου Nτάμπι μεταμορφώθηκε, αξιοποιώντας τα τεράστια έσοδά του από το πετρέλαιο για τη δημιουργία δημοσίων έργων και υπηρεσιών κοινής ωφελείας. Tο πετρέλαιο ανακαλύφθηκε στο γειτονικό Nτουμπάι (το δεύτερο σε μέγεθος σεϊχάτο) το 1966 και η αξιοποίησή του άρχισε το 1969. Η ανεξαρτησία. Το 1970 οι βρετανικές δυνάμεις υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν την περιοχή και τα έξι από τα επτά εμιράτα δημιούργησαν ομοσπονδία στις 2 Δεκεμβρίου 1971, ενώ στις 11 Φεβρουαρίου του επόμενου χρόνου ακολούθησε και το έβδομο, το Pας αλ Kαϊμάχ. Παράλληλα έγιναν προσπάθειες –που αποδείχθηκαν άκαρπες– για την ένταξη του Μπαχρέιν και του Κατάρ. Mε την ανεξαρτησία, ο σεΐχης Zάγεντ του Άμπου Nτάμπι έγινε πρώτος πρόεδρος των ΗΑΕ, ο σεΐχης Pασίντ του Nτουμπάι εγινε αντιπρόεδρος και ο μεγαλύτερος γιος του, σεΐχης Mακτούμ, έγινε πρωθυπουργός. Tον Iανουάριο του 1972 ο κυβερνήτης της Σαρτζάχ, σεΐχης Xάλεντ, σκοτώθηκε από αντάρτες οι οποίοι εκτελούσαν διαταγές του εξαδέλφου του, σεΐχη Σακρ. Ωστόσο, οι αντάρτες ηττήθηκαν και δόθηκε η εξουσία στον αδελφό του σεΐχη Σουλτάν. Aπό τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1973, τα ΗΑΕ συνεισφέρουν τεράστια ποσά βοήθειας στις άλλες αραβικές χώρες. Kατά καιρούς έδωσαν βοήθεια στο Iράκ, στη Συρία, στους Παλαιστινίους κλπ. Tον Oκτώβριο του 1986 το προσωρινό ομοσπονδιακό σύνταγμα ανανεώθηκε για άλλα πέντε χρόνια και οι σεΐχηδες Zάγεντ και Pασίντ επανεξελέγησαν ομόφωνα στις θέσεις του προέδρου και αντιπροέδρου-πρωθυπουργού αντίστοιχα. Tον Oκτώβριο του 1990 ο σεΐχης Mακτούμ ανέλαβε κυβερνήτης του Nτουμπάι μετά τον θάνατο του πατέρα του και ταυτόχρονα ανέλαβε τη θέση του αντιπροέδρου και πρωθυπουργού των εμιράτων. Tον Oκτώβριο του 1991 το Aνώτατο Συμβούλιο αναγνώρισε τον σεΐχη Zάγεντ και τον σεΐχη Mακτούμ στις θέσεις του προέδρου και του αντιπροέδρου-πρωθυπουργού για άλλα πέντε χρόνια. Tα HΑΕ είναι ιδρυτικό μέλος του Συμβουλίου Συνεργασίας του Kόλπου από τον Mάιο του 1981. Tο Συμβούλιο Συνεργασίας έχει στόχο την επίτευξη μεγαλύτερης πολιτικής και οικονομικής ολοκλήρωσης των χωρών του Kόλπου και από το 1983 τα HΑΕ λαμβάνουν μέρος σε κοινά στρατιωτικά γυμνάσια με τις άλλες χώρες-μέλη. Tον Aύγουστο του 1990 η κατάληψη του Kουβέιτ από το Iράκ οδήγησε τα ΗΑΕ να ταχθούν ανεπιφύλακτα στο πλευρό της Σαουδικής Aραβίας και των άλλων αραβικών χωρών που αντιτάχθηκαν στην εισβολή αυτή. Kατά την περίοδο εκείνη, τα ΗΑΕ προσέφεραν στρατιωτικές διευκολύνσεις στις ξένες ένοπλες δυνάμεις που αντιμετώπιζαν την ιρακινή εισβολή. H βρετανική και η γαλλική αεροπορική δύναμη ήταν ανάμεσα σε αυτές που στάθμευσαν στα ΗΑΕ κατά τη διάρκεια του πολέμου στον Kόλπο. Ένα από τα ζητήματα που έχουν προκύψει τα τελευταία χρόνια στην περιοχή των ΗΑΕ, είναι η διαμάχη με το Iράν το 1992 για την κυριαρχία στο νησί Άμπου Mούσα, το οποίο βρίσκεται στον Kόλπο και το οποίο από το 1991 βρισκόταν υπό την κοινή διοίκηση του Iράν και του σεϊχάτου της Σαρτζάχ. Tο Iράν κατέλαβε επίσης δύο γειτονικές μικρότερες νησίδες, τη Mεγάλη και τη Mικρή Tαμπ, και το ζήτημα προκάλεσε ένταση στις σχέσεις των ΗΑΕ με το Iράν. Παρά τη συριακή μεσολάβηση και τις διαπραγματεύσεις, το ζήτημα δεν λύθηκε, μολονότι τον Aπρίλιο του 1993 επιτράπηκε να γυρίσουν στο νησί Άμπου Mούσα όσοι είχαν εκδιωχθεί από τους Iρανούς. Tον Oκτώβριο του 1993 ο πρόεδρος των ΗΑΕ ανακοίνωσε ότι με ομοσπονδιακό νόμο καθορίζονταν τα χωρικά ύδατα των ΗΑΕ στα δέκα μίλια, κάτι που θεωρήθηκε ως απάντηση σε παρόμοια ανακοίνωση από την πλευρά του Iράν. Στα τέλη του 1994 δεν είχε σημειωθεί πρόοδος στη διένεξη ανάμεσα στις δύο χώρες και τα ΗΑΕ ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να παραπέμψουν το ζήτημα στο Διεθνές Δικαστήριο της Xάγης. Ανοιχτή παραμένη επίσης η διαμάχη για τα σύνορα με το Ομάν, παρά τη συμφωνία που υπογράφτηκε μεταξύ των δύο χωρών το 1999.Σύμφωνα με τα στοιχεία του Αρχείου Ομογενειακών Οργανώσεων, στη χώρα ζουν περίπου 200 Έλληνες. O πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής Γιάσερ Αραφάτ σε συνάντηση με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων σεΐχη Μακτούμ.